DİYARBAKIR SURLARI

Diyarbakır Surları

Çin Seddi'nden sonra en uzun sur olması ile ünlenen Diyarbakır Surları 5.5 km uzunluğunda ve 7-8 m yüksekliğinde. M.Ö. 349 yılında Bizans İmparatoru Costantinus tarafından yenilenen surların yapılış tarihi tam olarak bilinmiyor. 16 kalesi ve 5 çıkış kapısı olan siyah bazalt surlar, kentin en ilgi çekici yeri. Ortaçağ askeri mimarisinin muhteşem örneğini oluşturan bu surlar yazıtlar ve kabartmalarla süslenmiş.

Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamında olan Diyarbakır, tarihi boyunca önemli medeniyetlerin yerleşim merkezi, Osmanlı döneminde ise doğuya sefer düzenleyen orduların hareket üssü ve kışlası olmuş. Eski zamanlarda Amida olarak bilinen Diyarbakır, Dicle Nehri kıyısında bazalt bir yaylaya yer alıyor. Isının 40-50 dereceye vardığı yaz günlerinin bunaltıcı sıcaklığından kurtulmak amacıyla gelişen düz damlı evleri ile tipik yöre mimarisinin günümüzde de yaşatıldığı Diyarbakır, uzun surları, Malabadi Köprüsü’yle Doğu’nun en güzel kentlerinden biri.

Diyarbakır tarihinin, Çayönü’nde yapılan kazılarla M.Ö.7500 yıllarına kadar uzandığı belirlenmiş. Diyarbakır ve çevresinde Hurriler, Mitanniler, Hititler, Asurlar, Medler, Persler, Büyük İskender, Romalılar, Bizanslılar, Araplar, Selçuklular ve Osmanlılar hüküm sürmüş.

Ulu Camii
Anadolu´nun en eski camilerinden Ulu Camii´nin yapılış tarihi ile ilgili kesin bilgi yok. Arapların Diyarbakır´ı 639´da ele geçirmesiyle, Mar-Toma kilisesi camiye çevrilmiş. Yapımında siyah bazalt taşların kullanıldığı cami duvarlarında, Selçuklu, Akkoyunlu ve Osmanlı gibi çeşitli dönemlere ait yazıtlar bulunmakta. Deprem ve yangınlardan zarar gören ve büyük bölümü tekrardan yapılan Ulu Camii, günümüzde ziyarete açık.

On Gözlü Köprü
Dicle Köprüsü olarak ta bilinen köprü, Diyarbakır’ın üç kilometre güneyinde eski Silvan yolu üzerinde bulunuyor. Mervanoğlu devrinde M.S 1065 tarihinde Nizamüddevle Nasr tarafından yaptırılmış.

Çayönü 

Ergani ilçesinde bulunan Çayönü antik kenti cilalı taş devrine yani günümüzden yaklaşık 9000 yıl öncesine dayanıyor. Bu yerleşim yerinin ilk yerleşik hayata geçilen yerlerden biri olduğu saptanmış. Kazı buluntuları Diyarbakır Arkeoloji Müzesi´nde sergileniyor.

Diyarbakır Evleri
Şehirdeki önemli yapılardan biri de Deliller Hanı. Restore edilerek bir otele dönüştürülmüş. Delil, eskiden hacca gidecek hacılara rehberlik eden kişilere verilen isim. Han, 1520 yılında yapılmış. İki bölüm. Bir bölümde 900 civarında hayvan kalabilirmiş. Hacılar burada toplanır ve delillerle beraber buradan yola çıkarlarmış.

Cahit Sıtkı Tarancı ve Ziya Gökalp burada doğmuş ve evleri birer müzeye dönüştürülmüş. Esma Hanım adlı bir bayanın da satın alıp restore ettirdiği ev ziyaretçilere açık. Şehirde 7 kilise olmasına karşın azalan nüfus nedeniyle sadece bir tanesi faaliyette.

Malabadi Köprüsü
Silvan ilçesi yakınlarında bulunan köprü, Artuklu dönemi eserlerinden. Köprü taş köprüler arasında kemeri en geniş olan köprülerden sayılıyor. Kemerlerin iki yanında kervan ve yolcuların konaklaması için odalar